Leeromgeving en mediawijsheid

Naar aanleiding van een bericht van Wilfred Rubens (Worden we gelukkig van democratisering van de technologie?) heb ik dit bericht afgemaakt. Zoals ik ook in een reactie op Wilfreds blog heb geschreven is de democratisering waarover hij schrijft een goed ding voor zover het aanleiding is om beter na te denken over de keuzes die hierin door onderwijsorganisaties gemaakt (moeten) worden. Het gaat het niet om de vrijheid op zich, maar om openheid binnen een raamwerk van afspraken (standarisering), die verder moet reiken dan de grenzen van de eigen organisatie. Willen we tot mediawijze burgers opleiden, dan liggen ook hier belangrijke keuzes.

Is de leeromgeving van deelnemers (leerlingen, studenten, ...) een verantwoordelijkheid van de onderwijsinstelling?

Deze vraag is snel positief beantwoordt, maar hoe dat wordt ingevuld verschilt nogal. Bepaalt de onderwijsorganisatie hoe de leeromgeving er uitziet of zou er eerder gedacht moeten worden in termen van hoe de leeromgevingen van de organisatie en de deelnemers op elkaar aansluiten en elkaar aanvullen? Mag of moet een school deelnemers verplichten van een aangeboden omgeving (een combinatie van hard- en software) gebruik te maken? Welke eisen en/of voorwaarden mogen of moeten daaraan gesteld worden? Hebben deelnemers daar ook een stem in? Is er sprake van Wie is eigenaar van een portfolio?
In de organisaties die ik ken komen beslissingen hierover voor het grootste deel eenzijdig tot stand. Daarbij is de rol van onderwijsgevenden meestal ook nog eens minimaal. Ik ben blij met berichten die aangeven dat er een proces van democratisering gaande is in de ict. Het onderwijs loopt daarbij nog achter, maar zal zich dat niet lang kunnen permiteren wil ze werk maken van haar taak op te leiden tot mondige (mediavaardige) burgers.

Het besef dat Je Levenlang Leren belangrijk is om op de toekomst voorbereid te zijn, lijkt door te dringen. Maar moet ook niet geleerd worden om (je levenlang) te werken aan een persoonlijke omgeving waarin jij het beste leert, bijblijft, profesionaliseerd, ... ? Strookt dat met verplichten? Waar blijft daarbij de insteek naar competentiegericht leren?

Mediawijsheid (zie definitie) is HOT, de gevaren van internet, verslaving, ... Iedere school organiseert een lessenreeks en ouderavonden waarin hierover wordt voorgelicht. Daar is niets mis mee, het is zelfs een onmisbare stap in het bewust worden van wat er speelt, maar daar mag het niet bij blijven mediawijsheid is geen vak of leergebied, het gaat om een houding en over vaardigheden die in alle facetten van het leven nodig zijn. Verandering van een houding is niet van voorlichting te verwachten, maar eerder van opvoeden en vooral voorleven. Op dit punt is nog veel werk te doen en daarbij is prioriteit geboden. Wij, volwassenen, onderwijsorganisaties, ... kunnen niet achterblijven en moeten ook zelf actief mediawijs worden en vooral in die zin handelen.